Lokali ma tfissirx Malti! Grazzi

Kemm ma nistax għalih l-użu ħażin tal-kelma 'lokali'.

Il-kampjonat lokali. It-temp lokali (anżi, It-Temp Lokali. - peress li t-temp mingħalihom proper noun, u ma ninsewx il-fullstop...). L-aħbarijiet lokali. Tiela' u nieżla, kull meta jirreferu għal xi ħaġa nazzjonali, jew ta' Malta.

Il-kampjonat MALTI jekk jogħġobkom. Jew sempliċiment il-kampjonat Premier (la bilfors kull bassa rridu nagħmluha bħall-Ingliżi).

It-temp jekk jogħġobkom. M'hemmx għalfejn tispeċifika ta' fejn. Hija ovvja li fl-aħbarijiet tal-istazzjon nazzjonali ta' Malta r-rapport tat-temp se jikkonċentra l-aktar fuq it-temp ta' Malta, u mhux fuq tal-Mawritanja.

L-aħbarijiet jekk jogħġobkom. Aħbar hija aħbar kemm jekk ġrat f'Malta u anke f'dak il-baħħ tal-biża' li nħobbu ngħidulu "barra", ċjoè l-aħbarijiet internazzjonali. Jew għallinqas, jekk vera rridu ninsistu bl-iżolament "l-aħbarijiet ta' Malta".

Tinduna kemm hu ħażin l-użu tal-kelma "lokali" kieku ddawwarha bl-Ingliż u timmaġinaha użata fuq pereżempju xi BBC One:

The local football league... the local weather... the local news...

The Premier League (iva din proper noun), La Serie A, The weather, Il meteo (immaġina kieku "il meteo locale, jew "il tempo locale" - daqshekk ridikola "It-Temp Lokali."), The News, Le notizie, Il Telegiornale.

Naħseb din tirrifletti naqra l-fatt li l-mentalità kolonjali f'Malta għadha ma spiċċatx. "The locals", fis-sens ta' "the natives" kienet adatta biex jużawha biex jirreferu għalina l-Ingliżi meta konna parti mill-imperu Ingliż. Imma issa ma tagħmilx sens li nirreferu għalina nfusna bl-istess mod! Hija anki kwistjoni ta' awtorispett.

Tajjeb li jżommu f'moħħhom, dawk li permezz tal-mezzi tax-xandir qed isawru l-mod kif jitkellmu l-Maltin, li meta jgħidu "l-kampjonat tal-futbol lokali" din proprja tfisser ngħidu aħna xi Summer League tal-Fgura United. Dak hu futbol lokali. U "L-Aħbarijiet Lokali" fuq il-Leħen il-Fgura jkunu, u mhux fuq l-istazzjon nazzjonali ta' Malta.

Forsi l-aħjar mod kif nista' nispjega xi tfisser dil-kelma hu fil-kuntest tal-pulitka. Meta ssir elezzjoni biex intellgħu gvern li jmexxi lil Malta, mhux elezzjoni lokali tkun, imma elezzjoni ġenerali. L-elezzjonijiet lokali jiswew biex jiġi ffurmat il-Kunsill Lokali tal-Fgura, u ta' lokalitajiet oħrajn.

Imma naf li ħanqa ta' ħmar qatt ma telgħet is-sema.

Nagħlaq b'din il-konklużjoni miġjuba mill-Malta Today ta' xi sena ilu, imbagħad immur nistrieħ għax dar-riħ li għandi se jġenninni. David Friggieri jgħix fi Brussell, u jikteb artikli interessanti fil-Malta Today. F'artiklu minnhom kiteb fuq grupp mużikali li jogħġbu. Fl-aħħar tal-artiklu, b'ittri żgħar, kien hemm din-nota dwar l-artikolista:

"David Friggieri lives in Brussels and is a fan of the local band Insejtxisimhom."

Illustrazzjoni perfetta tal-kelma użata ħażin. Għalija din is-sentenza tfisser li Insejtxisimhom huwa grupp Belġjan, anzi aktar speċifikament, grupp minn Brussell. Hija kwistjoni ta' perspettiva. Il-gazzetta hija Maltija, u tinbiegħ f'Malta, allura l-kelma "local" maġenb l-isem ta' belt fil-bogħod tfisser li qed tirreferi għal dik il-belt, u mhux għal Malta.

Immaġinaha mod ieħor. Id-Daily Mail tal-Ingilterra ġġib artiklu ta' artikolista Ingliż li jgħix f'Malta, John Ross, fejn jikteb fuq Robbie Williams u fl-aħħar tal-artiklu jiktbulna din-nota: "The author, John Ross, lives in Malta and is a fan of the local singer Robbie Williams." Nimmaġina kieku li Robbie Williams huwa Malti mill-Ħamrun li nhar ta' Sibt filgħaxija jmur ikanta f'xi pizzerija l-Qawra.

Hekk, fl-aħħar. Ili biex naqlagħha minn fuq l-istonku din.